Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki

• Utworzony w 1989 roku w celu ochrony doliny Warty oraz Widawki. Zajmuje obszar 25330 hektarów. Na jego terenie znajduję się bogata fauna i flora chroniona w rezerwacie przyrody „Wrzosowisko”, niedaleko węzła hydrologicznego, który tworzą zbiegające się rzeki: Widawka, Grabia, Nieciecz. Obszar parku wyróżnia się malowniczymi przełomami Warty, między Beleniem i Strońskiem. Wysokość wzgórz sięga 45 metrów a na powierzchni ukazują się skały wapienne. Ze stoków można obserwować piękną panoramę rzeki warty, liczne jej zakola, podmokłe doliny wraz z torfowiskami i roślinami bagiennymi. Jest to jeden z bardziej atrakcyjnych parków krajobrazowych województwa łódzkiego.

Łask:

• kościół kolegiacki Nawiedzenia NMP i św. Michała Archanioła zbudowany w stylu późnogotyckim 1517-1523, przebudowany w stylu barokowym po 1749.

  Znajdują się w nim m.in. barokowe kaplice z XVII i XVIII w., alabastrowa płaskorzeźba Matki Bożej Łaskiej z końca XV w. autorstwa Andrei della Robbia, dar papieża Leona X dla Jana Łaskiego.

• drewniany kościół św. Ducha, wzniesiony w stylu barokowym w 1666 r.
• park miejski z połowy XVIII w.
• murowane domy z XIX w.

Zielęcice:

• murowany młyn z drewnianym szczytem, wybudowany w 1947 r. Młyn ten jest jedną z atrakcji znakowanego na żółto Szlaku Młynów nad Grabią.
• W dniu 15 sierpnia 1863 r. pod Zielęcicami doszło do walk pomiędzy oddziałami powstańczymi generała Edmunda Taczanowskiego a 70 Kozakami i 2 rotami piechoty rosyjskiej pod dowództwem majora Stefanowa podążającymi od strony Szadku. W wyniku walk zginęło 3 powstańców i 2 żołnierzy rosyjskich. Po stronie rosyjskiej było 5 rannych.

Marzenin:

• Kościół murowany Wniebowzięcia NMP wzniesiony w 1372 r. z fundacji arcybiskupa Jarosława Skotnickiego lub archidiakona gnieźnieńskiego Bronisława.
• Pomnik Tadeusza Kościuszki przy kościele parafialnym.
• na lewym brzegu Grabi, w Woli Marzeńskiej, zachował się młyn wodny z końca XIX w., a w nim turbina wodna sprzed I wojny światowej. Obok młyna resztki dawnego folwarku: park dworski z altaną w kształcie koła oraz budynek kuźni. Przebiega tędy znakowany na żółto szlak pieszy „Młynów nad Grabią”.

Brzeski:

• Najstarszy młyn wodny nad Grabia, który przetrwał do dnia dzisiejszego. Wybudowany w 1867 roku. W 1918 roku wyposażony w turbinę elektryczną. Nieczynny od lat 70 XX wieku.

Sędziejowice:

• Pierwszy kościół datuje się na XV wiek. Prawdopodobnie był drewniany. Mógł paść łupem najazdów tatarskich z XIV w. lub spłonąć. Świątynia w Sędziejowicach znacznie podupadała w
  rękach kalwinów w latach 1594-1622. Nie oszczędziły jej też najazdy szwedzkie w XVII w. Kościół jest gotycki. Dwór Generała Łuzanowa w Sędziejowicach.

Nowe Kozuby:

• Młyn wodny w Nowych Kozubach powstał w 1920 r. Na początku młyn ten napędzany był, tak jak poprzedni – kołem wodnym. Wyposażony był w dwie pary kamieni młyńskich tzw. „francuskich” oraz perlak, jagielnik i żubrownik. Dziennie mógł przerobić ok. 1 tony zboża. W latach 30 rozpoczęto jego modernizację – zamontowano wówczas nowocześniejszy napęd czyli turbinę oraz zastąpiono jedną parę kamieni młyńskich metalowymi walcami. W latach 1949 – 1956 stał zamknięty. W 1966 r. młyn przeszedł gruntowny remont i pracuje do dziś, wyposażony w turbinę elektryczną.

Zamość:

• niemiecki cmentarz wojenny z 1914 r. Zostali tutaj pochowani żołnierze, którzy ponieśli śmierć w bitwie w dniach 22–30 listopada 1914 roku rozegranej w okolicach Zamościa.

Grabno:

• Kościół drewniany Św. Wacława i Mikołaja wybudowany w latach 1947 – 1949 z rozebranych poniemieckich baraków z pobliskiego poligonu. Na cmentarzu mogiła polskich żołnierzy, którzy polegli w bitwie o Józefów i Rogóźno w dniach 4 i 5 września 1945 roku. Byli to żołnierze z 72 Pułku Piechoty z Radomia.

Chociw:

• Stacja kolejowa wraz z wieżą ciśnień wybudowana w XIX wieku przez Francuzów.
• Stary młyn zbożowy.

Rogóźno:

• Betonowe schrony z II Wojny Światowej dla stanowiska ckm oraz 3 żołnierzy.

Górki Grabińskie:

• Elektrownia wodna oraz tama spiętrzająca wodę.

Widawa:

• kościół Podwyższenia Krzyża Św. fundacji Wojciecha Wężyka Widawskiego i jego żony Anny, wybudowany w latach 1678 – 1709.
• klasztor Bernardynów z XVII wieku.

Burzenin:

• murowany kościół pod wezwaniem św. Wojciecha i św. Stanisława w Burzeninie, ufundowany w 1642 r. przez Stanisława Pstrokońskiego.
• Cmentarz przykościelny otoczony murem o charakterze obronnym z wnękami od wewnątrz i otworami strzelniczymi o wykroju kluczowym.
• Dawna synagoga przy ulicy Kościelnej (obecnie magazyn)
• Cmentarz Żydowski założony w XVII w. na pograniczu Burzenina i wsi Sambórz. Całkowicie zniszczony podczas II Wojny Światowej. Zajmował ok. 2 hektarów.
• Pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego, odsłonięty 15 VIII 1991 r. Poprzedni pomnik, odsłonięty 19 marca 1928 r., przetrwał okupację niemiecką, a został zniszczony po wojnie.
• Dwór obronny w Burzeninie (przez miejscowych zwany „zamkiem”) z XVI w., wybudowany przez podskarbiego Hieronima Burzenińskiego.

Strońsko:

• wysoki brzeg pradoliny Warty z pięknym pejzażem na kotlinę sieradzką.
• kościół parafialny pod wezwaniem św. Urszuli.
• kaplica cmentarna, pocz. XIX w

Sieradz:

• tzw. Dom Kata przy ul. Ogrodowej – budynek kryjący w sobie relikt XIV-wiecznej baszty i niewielki odcinek miejskiego muru obronnego.
• budynek u zbiegu ul. Dominikańskiej i Zamkowej, zwany „kamienicą pojagiellońską”; jest to najstarsza kamienica w Sieradzu, powstała w końcu XVI lub na początku XVII wieku, obecnie siedziba Muzeum Okręgowego;
• dawny zajazd pocztowy z XIX w., obecnie siedziba m.in. Biura Wystaw Artystycznych;
• Podominikański Zespół Kościelno – Klasztorny z XIII w.;
• Kolegiata pw. Wszystkich Świętych;
• Wzgórze Zamkowe, będące pozostałością grodu kasztelańskiego, a następnie książęcego, w którego obrębie w XIII wieku wzniesiono ceglaną rotundę; w XIV wieku gród zastąpił murowany zamek królewski (starościński), wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany, rozebrany w końcu XVIII wieku;
• staromiejski Rynek;
• Sieradzki Park Etnograficzny;
• budynek Teatru Miejskiego, w przeszłości stajnie pocztowe;
• oficyna dworska, tzw. „Dworek Modrzewiowy”;
• drewniany kościół pw. św. Ducha;
• kościół pw. św. Wojciecha;
• synagoga z l. 1819–1824, zdewastowana podczas II wojny światowej i przebudowana przez Niemców na biura;
• zabytkowe kamienice przy ul. Dominikańskiej, Warszawskiej i Kolegiackiej;
• garnizonowy Kościół Chrystusa Odkupiciela i Najświętszego Imienia Maryi z l. 1889–1897;
• groby powstańców z 1863 roku, żołnierzy września 1939 roku oraz grób A. Cierplikowskiego – sławnego fryzjera „Antoine’a”, na miejscowym cmentarzu katolickim;
• cmentarz żydowski;
• neoklasyczny gmach I Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka z lat 20. XX w.

CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE:

• W okolicach osady młyńskiej Talar odkryto cmentarzysko prehistoryczne z okresu kultury łużyckiej
• W XVI wieku w Ldzaniu wytapiano żelazo z rudy darniowej.
• Przez wieś Barycz prowadzi szlak turystyczny „Osady Braci Czeskich”
• Nazwa miasta Łask pochodzi od słowa „łaz” czyli miejsca lub uprawnego gruntu powstałego w wyniku wykarczowania i wypalania lasu w pierwotnej gospodarce wypaleniskowo-żarowej. „Łaz-sko” oznacza siedlisko lub osiedle leżące na „łazach”.
• W 1992 r. w kościele w Marzeninie odnaleziono malowidła datowane na połowę XV w. Częściowo przemalowane ok. 1520 r., przedstawiające sceny z życia św. Anny, NMP i Chrystusa. Rzadkość na terenie centralnej Polski.